Kastamonu Cide’de doğan Rıfat Ilgaz yatılı olarak Kastamonu muallim Mektebi’nde öğrenim görmüştür.
Bir süre ilkokul öğretmenliği görevinde bulunan Ilgaz, Ankara Gazi Eğitim Enstitüsünü tamamlamış Türkçe öğretmenliği de yapmıştır.
Dergi ve gazeteler çıkaran Rıfat Ilgaz dizgici, düzeltmen, röportaj yazarı olarak birçok yerde görev almıştır.
Rıfat Ilgaz Sanatı / Edebi Kişiliği
Şiir yazma tutkusu ortaokulda öğrenci iken başlayan Ilgaz’ın şiirleri ile birlikte yazıları Nazikter, Açıksöz dergileri ve Güzel İnebolu, Güzel Tosya, Samsun gazetelerinde yayınlanmıştır.
1940 yılından sonra Oluş, Ulus, Güneş, Yücel, Varlık, Hamle, Yeni İnsanlık gibi ulusal dergilerde de şiirleri yayımlanmıştır.
Şiirleri olağanüstü bir ilgi gören Rıfat Ilgaz, 1944 Ocağında Sınıf adlı ilk şiir kitabını çıkarmıştır.
1940 yılına kadar şahsi duygularını yansıtan romantik, vezinli ve kafiyeli şiirler yazmıştır. Bu tarihten itibaren şiirleri biçimsel kurallardan tamamen arınmıştır.
Özgürce seslenen mısralarda işçilerin fakirlik ve sefalet içinde, zenginlerin ise bencil, zorba ve sömürgeci olduklarını dile getiren toplumcu şiirler kaleme almıştır.
Toplumsal gerçekçi şairler kuşağının en önemli temsilcilerinden biri Rıfat Ilgaz olmuştur.
1950 yılından sonra daha çok mizahi oyun, roman ve hikâyeleri ile tanınmış olan sanatçı, Türk edebiyatında sosyalist yazarlarının öncülerinden biri olmuştur.
Hikâye, roman ve oyunlarında insanların hayatını, toplumun sorunlarını, köylülerin, işçilerin, esnafların, öğrenci ve öğretmenlerin tutukluların, hastaların umutlarını, mutsuzluklarını gözlemleyerek tespit etmiş ve sade ve gösterişsiz bir dille mizahi bir üslupla bunları okuyucuya yansıtmıştır.
Siyasal ve ideolojik sorunları açık ve mizahi bir üslupla aktarmıştır.
Rıfat Ilgaz Türk mizah edebiyatının baş eserlerinden olan Hababam Sınıfı‘nda okul hayatı ile gerçek hayat arasındaki ilişkiye, eğitim problemlerine gülmece yoluyla temas etmiştir.
Karadeniz Kıyıcığında isimli romanın daha yaşanılan yöresel gerçeklerle sosyal sorunlar arasındaki ilişkiyi gözler önüne sermiştir.
Bizim Koğuş adlı romanında hastanelerdeki sağlık problemlerini vurgulamıştır.
Yıldız Karayel adlı romanında ise kırsal kesimde yaşayan insanların sorunlarını gözlemci, gerçekçi bir bakış açısıyla roman ulaştırmıştır.
Rıfat Ilgaz Eserleri
Şiir
Yarenlik
Sınıf
Yaşadıkça
Devam
Üsküdar’da Sabah Oldu
Soluk Soluğa
Karakılçık
Uzak Değil
Güvercinim Uyur mu?
Kulağımız Kirişte
Ocak Katırı
Alagöz
Bütün Şiirleri
Roman
Hababam Sınıfı
Karartma Geceleri
Pijamalılar
Karadeniz’in Kıyıcığında
Sarı Yazma
Yıldız Karayel
Halime Kaptan
Meşrutiyet Kıraathanesi
Apartıman Çocukları
Nasrettin Hoca Ve Çömezleri
Öykü
Radarın Anahtarı
Don Kişot İstanbul’da
Kesmeli Bunları
Nerede O Eski Usturalar
Saksağanın Kuyruğu
Şevket Usta’nın Kedisi
Garibin Horozu
Altın Ekicisi
Palavra
Tuh Sana
Çatal Matal Kaç Çatal
Bunadı Bu Adam
Keş
Al Atını
Hatıra
Yokuş Yukarı
Biz De Yaşadık
Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra
Çeviri
Öksüz Civciv
Bacaksız Kamyon Sürücüsü
Bacaksız Sigara Çocukları
Bacaksız Paralı Atlet
Bacaksız Okulda
Bacaksız Tatil Köyünde
Cankurtaran Yılmaz
Kumdan Betona
Karartma Geceleri Romanı Hakkında Bilgi
Rıfat Ilgaz Karartma Geceleri adlı romanında 1974 yılında II. Dünya Savaşı yıllarının İstanbul’unu ele almıştır. Şehirde baskın tehlikesine karşı geceler karartılmaktadır. Şehirde sağcı solcu mücadeleleri ve sıkıyönetim de görülmektedir.
Karartma Geceleri isimli romanın ana kahramanı olan Mustafa Ural böyle bir ortamda yazdığı kitaplardan dolayı tutuklanmış, kitabı toplatılan bir aydın olarak ele alınmaktadır. Biyografik nitelikler taşıyan Rıfat Ilgaz’ın bu romanında bir aydın kişinin, fikirlerinden dolayı içine düştüğü sıkıntılı durumlar ve savaş dönemi İstanbul’unun siyasi, ekonomik ortamları çarpıcı bir şekilde okuyucuya sunulmaktadır.